Jak to wszystko działa, czyli z czego składa się aparat ruchowy człowieka i jak o niego zadbać

Nasz układ ruchu tworzą: szkielet kostny, mięśnie, więzadła i stawy. Wszystkie te elementy wzajemnie od siebie zależą, a ich sprawne działanie to podstawa naszej samodzielności i wykonywania ruchów niezbędnych do normalnego funkcjonowania.

Szkielet – rusztowanie dla mięśni i narządów

Na układ szkieletowy człowieka składa się szkielet osiowy, który tworzą czaszka, kręgosłup, mostek i żebra a także kości rąk i nóg. Zabezpieczają one najważniejsze narządy wewnętrzne człowieka, ułatwiają ich sprawną pracę i chronią przed urazami. Zarówno nasz układ trawienny i wydalniczy, jak i oddechowy mogą wykonywać swoje zadania, pozostając w bezpiecznym otoczeniu żeber czy miednicy.

Utrzymujący nasze ciała w pionie kręgosłup jak stalowy bandaż osłania rdzeń kręgowy i wiązki nerwów. Kręgi połączone dyskami biorą na siebie naciski i przeciążenia innych kości podczas wykonywania ruchów. Czy to kręgi szyjne, piersiowe, lędźwiowe, krzyżowe czy guziczne, wszystkie bez wyjątku przez całą dobę wspierają nasze ciało w aktywności, choć jak doskonale wiemy, w wielu przypadkach nie jest to zadanie, które im ułatwiamy.

Równie ważna jest oczywiście czaszka, chroniąca najważniejszy organ człowieka, jakim jest jego mózg, ale swoją rolę ma także każda jedna inna kostna struktura - od maleńkiego strzemiączka, które pełni kluczową rolę dla naszego słuchu, po mocną jak stal i najdłuższą kość udową.

Mięśnie – tkanki do zadań specjalnych

Szkielet człowieka nie pełniłby swoich funkcji, gdyby nie wspierały go w tym mięśnie. Ta ogromna grupa kurczliwych tkanek pełni w organizmie najróżniejsze funkcje - od tej najważniejszej, bo podtrzymującej nas przy życiu, poprzecznie prążkowanej tkanki serca, po wiele innych, których niezakłócona praca wspiera nas nie tylko w poruszaniu się i aktywności fizycznej, ale i w pracy innych ważnych organów, choćby jelit czy naczyń krwionośnych. Na pracę niektórych mięśni (choćby serca) nie mamy wpływu. Inne możemy wprawić w ruch, kiedy chcemy.

By układ mięśniowy działał bez zarzutu, wspierają go ścięgna, kaletki maziowe, pochewki, powięzi i troczki. Ich harmonijne działanie ma wpływ na komfort wykonywania wszelkich ruchów.

Stawy najważniejszym stymulatorem naszego ciała

Stawy znajdują się w tych miejscach naszego szkieletu, gdzie kości łączą się ze sobą, a ich prawidłowe działanie umożliwia nam poruszanie się. Dzielą się na:

• kuliste - w stawie biodrowym czy ramiennym,
• zawiasowe - w łokciu i kolanie,
• siodełkowe w stawach nadgarstkowo-śródręcznych kciuka,
• płaskie - poprawiające elastyczność między kręgami.

By nasze stawy działały bez zakłóceń, konieczne są jeszcze torebki stawowe, czyli włóknista tkanka otaczająca staw, która utrzymuje kości razem, płyn stawowy nawilżający staw i ułatwiający jego płynne działanie.

Gdyby nie one, mielibyśmy kłopot z utrzymaniem postawy, nie moglibyśmy zginać nóg w kolanach, a więc chodzić, tańczyć, chwytać czy dźwigać. Bez stawów nasze kości uderzałyby o siebie i uszkadzały się.

Więzadła łączą kości i pomagają stawom

Więzadła to elastyczne pasma tkanki łączą kości a także wzmacniają i stabilizują stawy. Naderwane, naciągnięte czy zerwane więzadła to jedne z bardziej powszechnych kontuzji układu ruchowego. Choć więzadła są elastyczne, to jednak ich rozciągliwość jest nieduża. Wspierają i stabilizują stawy i czuwają nad bezpiecznym ruchem, utrzymują też kości we właściwym położeniu względem siebie. Często myli się je ze ścięgnami, które wspierają siłę skurczu mięśni.

Jak zadbać o układ ruchu?

Kiedy jesteśmy dziećmi czy nastolatkami, nasze ciało jest sprawne a poszczególnie elementy układu ruchu pracują zgodnie i harmonijnie. Z wiekiem jednak kondycja kości, mięśni i stawów nieubłaganie się zmienia. Rozmiar i gęstość kości zmniejszają się, tkankę mięśniową zastępuje tłuszczowa, mięśnie słabną, więc z mniejszą siłą wspierają nasze ciało, chrząstki stawowej ubywa - wtedy stawy kolanowe czy biodrowe zaczynają dawać o sobie znać, ograniczając ruchy i utrudniając sprawność.

Część tych zmian to nieubłagana kolej rzeczy wynikająca z wieku i zwyczajnego „zużycia się” organizmu. Na inne mamy jednak wpływ.

• Utrzymywanie prawidłowej wagi jest konieczne, by nasz szkielet, mięśnie i stawy nie były obciążane nadmiernym ciężarem ciała.
• Zrównoważona, optymalna dieta może pomóc w odbudowie osłabionej tkanki chrzęstnej i wspierać mięśnie w utrzymaniu ich siły.
• Aktywność fizyczna każdego dnia utrzymuje w sprawności więzadła i mięśnie i pomaga w utrzymaniu prawidłowej postawy, ma także wpływ na funkcjonowanie całego organizmu - prawidłowe krążenie, lepszy metabolizm, dotlenienie organizmu.
• Dobrze dobrana suplementacja, przykładowo preparatem zawierającym hydrolizowany kolagen Colpropur D®, który jest łatwo wchłaniany. W preparatach Artresan® EFEKT znajdują się także witaminy i minerały a także AprèsFlex ® - wyciąg z rośliny Boswellia serrata stosowanej od wieków w celu wspierania zdrowia stawów.

Dobrze wiemy, że te rady, wydawałoby się najbardziej uniwersalne i zdroworozsądkowe, zwykle są najtrudniejsze do zrealizowania. Warto jednak podjąć ten wysiłek, by cieszyć się sprawnością przez lata.

 

Bibliografia:

1. Ignasiak Z., Anatomia układu ruchu, wyd. Elsevier Urban @ Partner, Wrocław, 2013.
2. Klimiuk P., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Reumatologia 2012; 50, 2: 162–165.
3. Romanowski W., Zdanowska A., Romanowski M., Choroba zwyrodnieniowa stawów — aktualne standardy leczenia, Forum Reumatologiczne 2016, tom 2, nr 2.
4. León-López A, Morales-Peñaloza A, Martínez-Juárez VM, Vargas-Torres A, Zeugolis DI, Aguirre-Álvarez G. Hydrolyzed Collagen-Sources and Applications. Molecules. 2019 Nov 7;24(22):4031. doi: 10.3390/molecules24224031. PMID: 31703345; PMCID: PMC6891674.